Ogród to jak inwestycja długoterminowa – można czekać dekady na efekt, albo wybrać rozwiązania, które dają rezultat już po pierwszym sezonie. Krzewy szybko rosnące to najlepszy sposób na błyskawiczne zagospodarowanie przestrzeni i uzyskanie efektownej zieleni w krótkim czasie. Większość z nich przyrasta 50-150 cm rocznie, co oznacza, że z małej sadzonki w 2-3 lata otrzymuje się pełnowymiarowy krzew.
Forsycja – pierwszy sygnał wiosny
Forsycja należy do absolutnych mistrzów szybkiego wzrostu. Młoda roślina potrafi przyrosnąć nawet 120 cm w ciągu jednego sezonu, a po trzech latach osiąga już imponujące rozmiary 2-3 metrów wysokości.
Największą zaletą forsycji jest jej wczesne, obfite kwitnienie. Już w marcu, gdy większość ogrodu jeszcze śpi, krzew pokrywa się tysiącami żółtych kwiatów. To roślina praktycznie bezproblemowa – radzi sobie z różnymi typami gleby, toleruje suszę i mrozy do -25°C.
Forsycja kwitnie na pędach dwuletnich, dlatego cięcie wykonuje się zaraz po przekwitnięciu. Krzew pozostawiony bez przycinania przez kilka lat może osiągnąć nawet 4 metry wysokości.
Najlepsze odmiany to 'Lynwood Gold’ o prostym pokroju i 'Weekend’ – kompaktowa wersja idealna do mniejszych ogrodów. Forsycja świetnie sprawdza się jako żywopłot nieformowany lub pojedynczy krzew akcentujący.
Budleja Davida – magnes na motyle
Budleja to prawdziwy fenomen wzrostu. Z niewielkiej sadzonki w jeden sezon wyrasta krzew wysokości 150-200 cm. W sprzyjających warunkach może przyrosnąć nawet do 3 metrów, tworząc efektowny, rozłożysty krzew.
Kwitnie nieprzerwanie od lipca do pierwszych przymrozków, przyciągając chmary motyli. Kwiatostany w odcieniach fioletu, różu, białego czy żółtego mogą mieć długość do 40 cm. Roślina preferuje stanowiska słoneczne i przepuszczalne gleby, ale radzi sobie również w gorszych warunkach.
Budleja wymaga mocnego przycięcia wczesną wiosną – nawet o 2/3 wysokości. Dzięki temu krzew nie przerzedza się u podstawy i kwitnie obficiej. W pierwszym roku po posadzeniu warto skrócić pędy do wysokości 30-40 cm, co pobudzi krzew do krzewienia się.
Porzeczka krwista – ozdoba przez cały sezon
Porzeczka krwista to często niedoceniana roślina o wyjątkowych walorach dekoracyjnych. Przyrasta 60-80 cm rocznie i po 3-4 latach tworzy krzew o wysokości 2-2,5 metra. W przeciwieństwie do wielu szybko rosnących gatunków, zachowuje zwartą, regularną formę bez konieczności częstego przycinania.
Wiosną krzew pokrywa się drobnymi, różowymi kwiatkami o miodowym zapachu. Latem przyciąga wzrok ciemnoczerwonymi owocami, a jesienią liście przebarwiają się na intensywnie żółte i pomarańczowe. Roślina jest niezwykle odporna na mróz, suszę i zanieczyszczenia powietrza.
Najlepsze odmiany porzeczki krwistej
’King Edward VII’ to odmiana o kompaktowym pokroju i obfitym kwitnieniu. Dorasta do 2 metrów i świetnie nadaje się do żywopłotów. 'Pulborough Scarlet’ wyróżnia się większymi kwiatami w intensywnie różowym kolorze i osiąga wysokość do 3 metrów.
Dla miłośników żółtych owoców polecana jest odmiana 'Brocklebankii’ o złocistych liściach i jasnożółtych owocach. Jest nieco wolniej rosnąca, ale za to wyjątkowo efektowna.
Śnieguliczka biała – zimowa dekoracja
Śnieguliczka to krzew, który daje najlepszy efekt zimą, gdy białe owoce kontrastują z nagimi pędami. Rośnie bardzo szybko – 80-100 cm rocznie – i już po dwóch latach tworzy gęsty, rozłożysty krzew.
Latem produkuje drobne, różowe kwiatki, ale prawdziwa magia zaczyna się jesienią. Krzew pokrywa się setkami białych, kulistych owoców, które utrzymują się na gałęziach przez całą zimę. Roślina jest całkowicie mrozoodporna i toleruje każdy rodzaj gleby.
Śnieguliczka ma tendencję do rozrastania się przez odrosty korzeniowe. Można to wykorzystać do szybkiego zasiedlenia większego obszaru lub regularnie usuwać niechciane odrosty.
Krzew doskonale sprawdza się w miejscach trudnych – pod drzewami, na stokach, w zacienionych zakątkach ogrodu. Nie wymaga praktycznie żadnej pielęgnacji poza okazjonalnym przycięciem starych pędów.
Irga – wielosezonowa atrakcja
Irga to krzew, który oferuje coś pięknego w każdej porze roku. Młode egzemplarze przyrастają 70-90 cm rocznie, szybko osiągając docelową wysokość 2-4 metrów w zależności od odmiany.
Wiosną krzew pokrywa się białymi kwiatami zebranymi w grona. Latem pojawiają się ciemnoniebieskie, jadalne owoce o słodkim smaku. Jesienią liście przebarwiają się na intensywne odcienie czerwieni i pomarańczu. Zimą ozdobą są czerwonobrązowe pędy.
Popularne gatunki irgi
Irga olcholistna to najszybciej rosnący gatunek, osiągający do 4 metrów wysokości. Tworzy rozłożysty krzew o nieregularnym pokroju. Irga kanadyjska dorasta do 3 metrów i wyróżnia się większymi owocami oraz intensywniejszą jesienną kolorystyką.
Dla małych ogrodów najlepsza jest irga śliwolistna, która osiąga zaledwie 1,5-2 metry wysokości, ale zachowuje wszystkie walory dekoracyjne większych gatunków.
Bez koralowy – egzotyka w polskim ogrodzie
Bez koralowy to krzew o niezwykłym wyglądzie, który przyciąga uwagę przez cały sezon. Przyrasta 100-120 cm rocznie i szybko tworzy rozłożysty krzew o wysokości 3-4 metrów.
Największą ozdobą są efektowne, pierzaste liście i jaskrawoczerwone owoce zebrane w stożkowate grona. Roślina kwitnie w czerwcu drobnymi, żółtawymi kwiatkami, ale to owoce stanowią główną atrakcję. Utrzymują się na krzewach od sierpnia do pierwszych przymrozków.
Bez koralowy preferuje stanowiska słoneczne lub półcieniste i żyzne, wilgotne gleby. Jest mrozoodporny do -25°C, ale młode pędy mogą przemarzać w surowe zimy. Krzew doskonale odnawia się z korzenia, więc ewentualne uszkodzenia nie stanowią problemu.
Praktyczne wskazówki uprawy
Najlepszy termin sadzenia krzewów szybko rosnących to wczesna wiosna lub jesień. Rośliny z kontenerów można sadzić przez cały sezon, ale unikać okresów upałów. Dołek powinien być 2-3 razy szerszy od bryły korzeniowej i głęboki na tyle, by korzenie znalazły się na tej samej głębokości co w pojemniku.
W pierwszym roku po posadzeniu kluczowe jest regularne podlewanie. Większość krzewów szybko rosnących ma duże zapotrzebowanie na wodę, szczególnie w okresie intensywnego wzrostu. Warstwa ściółki wokół krzewów pomoże utrzymać wilgoć i ograniczy konkurencję chwastów.
Nawożenie najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną, stosując nawozy wieloskładnikowe o przedłużonym działaniu. Krzewy kwitnące, jak budleja czy forsycja, skorzystają z dodatkowej dawki fosforu przed okresem kwitnienia.
Większość krzewów szybko rosnących osiąga pełnię możliwości dopiero po 3-4 latach od posadzenia. W tym czasie warto być cierpliwym i nie forsować wzrostu nadmiernym nawożeniem.
Przycinanie należy dostosować do specyfiki gatunku. Krzewy kwitnące na pędach jednorocznych (budleja) cięcie się mocno wczesną wiosną. Te kwitnące na pędach dwuletnich (forsycja) – zaraz po przekwitnieniu. Krzewy owocowe wymagają głównie cięcia sanitarnego i usuwania najstarszych pędów.